بررسی خواص ریخت‌شناسی میوۀ برخی از ژنوتیپ‌های وحشی زرشک در استان آذربایجان‌غربی

زرشک یکی از ریز میوه­ها است که به‌صورت خودرو در مناطق شمال غرب ایران رشد می­یابد. ارزیابی ویژگی‌های میوه و بذر می­تواند در انتخاب رقم‌های برتر سودمند واقع شود. هدف از این پژوهش بررسی شناخت بهتر ویژگی­های ژنوتیپ­های وحشی زرشک استان آذربایجان غربی به‌منظور کاربرد آن‌ها در برنامه­های اصلاحی است. در آغاز مناطق و سپس ژنوتیپ­های زرشک موجود شناسایی و نمونه­برداری از آن‌ها صورت گرفت و بی‌درنگ به آزمایشگاه منتقل و صفاتی شامل طول و عرض میوه، بذر و برگ، رنگ و چگالی میوه اندازه­گیری شد. تجزیۀ کلاستر به روش وارد (Ward) انجام شد. نتایج نشان داد که تنوع بالایی در برخی از صفات مانند وزن و طول میوه، عرض بذر، و صفات مرتبط به رنگ وجود دارد. ژنوتیپ SH14 نسبت به دیگر ژنوتیپ­های بررسی‌شده بزرگ‌ترین میوه را دارد. صفات مرتبط با برگ از جمله طول و عرض برگ همبستگی معنی­داری با صفات مرتبط با میوه مانند وزن و اندازة میوه و طول و عرض بذر دارند. سه عامل اصلی نزدیک به 68 درصد از واریانس کل را توجیه کردند. در تجزیۀ کلاستر ژنوتیپ­های زرشک به چهار گروه اصلی تقسیم شدند. ژنوتیپ­های موجود در گروه A دارای بیشترین میانگین صفت طول دم میوه و شاخص­های a* و b* رنگ را داشتند. شاخص هیو نیز در جداسازی گروهB  نقش مهمی داشت. ژنوتیپ­های بی­بذر نیز در گروه C  قرار گرفتند. ژنوتیپ­های موجود در گروه D نیز میانگین صفات طول و عرض برگ و شمار بذر بالاتری بودند. نتایج به‌دست‌آمده ممکن است برای برنامه­های اصلاحی و معرفی رقم در زرشک سودمند باشد.